نسبت بین تکلیف و نتیجه

اخلاقی که بدون پشتوانه دین باشد، اخلاق اومانیستی است که تا سرحد مرگ به درد می‌خورد/ اخلاقِ الهیِ اسلام، ابدیت را رقم می‌زند/ بعضی قائلند حکومت از باب وکالت است؛ یعنی اگر مردم خواستند، که خواستند و اگر نخواستند دیگر وکالتی در کار نیست. درحالی‌که در دید امام خمینی حکومت از باب ولایت است، نه از باب وکالت/ پتانسیل بالای حکمت صدرایی را هرگز در غرب پیدا نمی‌کنید

در حکمت الهی انسان، خلیفه الله و در طول خداست؛ ولی در اروپا انسان در عرض خداست/ در مقابل جنایتکاران، اخلاق معنا ندارد. لذا هر دفعه که از حضرت امام حسین علیه‌السلام سؤال می‌کردند چگونه با یزید برخورد می‌کنی، دست به شمشیر می‌برد/ امیرالمؤمنین در مورد معاویه می‌فرماید: و ما اعطیته الا السیف. یعنی جز این نیست که با معاویه جز با شمشیر برخورد ‌کنم/ آقای مطهری می‌گوید: فرق حضرت علی علیه‌السلام با خلیفۀ اول این بود که حضرت علی (ع) پیشگیری می‌کرد. چرا باید بگذاریم این گناه بیاید تا کنارش درمانگاه درست کنیم؟

چهار سیستم معرفت دینی: وحی، عرفان، حکمت و کلام/ قرآن دو قسمت دارد یک بخش حکمت نظری و جهان بینی و بخش دیگر حکمت عملی و ایدئولوژی است/ فقه، شاخه عملی علم کلام است/ دویست سال است که جهان‌بینی مادی غرب را پر کرده است/ منطق­‌الوحی ما عرفان است. عرفان نه در مقابل وحی و نه در عرض آن است، بلکه در طول وحی و طریق است/ "کسر اصنام الجاهلیه" نام کتابی است که عرفان‌های کاذب را درهم شکسته است/ در معرفت شناسی ابتدا باید شناخت را تعریف کنیم، پس از آن باید سراغ «انسان» برویم

امام خمینی در حکمت، عرفان و فقاهت، کم نظیریا حتی بی نظیرند. علامه جوادی می‌فرمود «از کلینی تا خمینی» / هدایت توحیدی باید علوی باشد و گرنه عین شرک است/ ما به نظام ولایت، اعتقادی فکر می کنیم سیاست ما اعتقادی است/ امام در پاسخ به ساواک فرمود: آیت الله بروجردی سیدِ حسنی بود و من سیدِ حسینی

اگر بگوییم استاد مطهری خورشید آسمان فکری علامه طباطبایی است، قطعاً استاد مصباح یزدی ماه است و ماه و خورشید از هم نور می‌گیرند/ امام فرمود ملاصدرا تا قیام قیامت حقایق را صاف کرده است/ مرحوم مطهری می­‌گوید: جهان‌بینیِ اسلامی، پنج ویژگی دارد و اگر این ویژگی‌ها را نداشته باشد، دیگر جهان‌بینی نیست/ نظام مقدس جمهوری اسلامی که نظام مدنی و اجتماعی است، برگرفته از جهان‌بینی ماست

اینکه آقای خامنه‌ای اصرار دارند فقه حکومتی، اقتصاد و... در درس‌های خارج گفته شود واقعاً درست و بجاست. ما می‌خواهیم ببینیم اسلام رئالیستی ناب چه می‌گوید؛ همان که امام برایش انقلاب کرد/ شهیدمطهری به عرفا می گوید شما هم باید تحت تأثیر جهان­‌بینی عقلانی باشید؛ وگرنه کار به صوفی‌گری می‌کشد/ تمام اعاظم حوزه برای ما عظیم هستند؛ ولی خدا می‌داند که من مثل آقای مطهری را ندیدم. وقتی ایشان شهید شد حوزه یک سال تمام در کما بود

بنده ثابت می‌کنم که اکثر انحرافات –چه در حوزه‌ها، چه در مسئولین و چه در دانشگاه‌ها- به سبب ضعف جهان­‌بینی است/ مسیر ما در جهان­‌بینی مسیر علامه طباطبایی، شهیدمطهری و بزرگانی مثل استاد مصباح، استاد جوادی و مرحوم سید جلال آشتیانی است/ مهم‌ترین واژۀ کلیدی در جهان­­‌بینی، تفکر است/ ما بیش از دلالت‌های ذهنی باید به دلالت‌های اجتماعی آیات نیز آگاه باشیم/ شهیدصدر می‌فرمود: بحث‌های کتاب کفایه، دلالت‌های تئوریک است. ما باید دلالت اجتماعی نصوص را هم بدانیم؛ نه فقط دلالت ذهنی را. راهی که امام خمینی و آقای بروجردی متوجه آن بود/ ما فقیهی می‌خواهیم که عالم زمان‌­شناس و آشنا به رویکردهای تطبیقی باشد

تئوری‌های‌ صدق‌ همانند هر بحث‌ دیگری‌ به‌ مبادی‌ و پیش‌فرض‌هایی وابستگی‌ دارند؛ به‌ همین‌ دلیل‌ در این‌ نوشتار قبل‌ از بیان‌ رویکردهای‌ مختلف‌ اندیشمندان‌ اسلامی‌ و غربی‌ در باب‌ ماهیت‌ صدق‌ به‌ بیان‌ آن‌ مقدمات‌ می‌پردازیم.